women new scheme महाराष्ट्र शासनाच्या पर्यटन विभागाने महिलांना आत्मनिर्भर बनवण्यासाठी ‘आई कर्ज योजना २०२५’ सुरू केली आहे. या योजनेअंतर्गत, महिलांना पर्यटन क्षेत्राशी संबंधित व्यवसाय सुरू करण्यासाठी किंवा वाढवण्यासाठी १५ लाख रुपयांपर्यंत कर्ज उपलब्ध करून दिले जाते. या कर्जावरील व्याज शासनामार्फत भरले जाते, त्यामुळे महिलांना केवळ मूळ रक्कम परत करायची असते.
महिलांना सक्षम आणि स्वावलंबी बनवण्यासाठी महाराष्ट्र शासनाने ‘आई कर्ज योजना २०२५’ (Aai Karj Yojana 2025) सुरू केली आहे. ही योजना विशेषतः पर्यटन क्षेत्रातील महिला उद्योजकांना प्रोत्साहन देण्यासाठी तयार करण्यात आली आहे. या योजनेचा मुख्य फायदा म्हणजे, महिलांनी व्यवसायासाठी घेतलेल्या १५ लाख रुपयांपर्यंतच्या कर्जावरील व्याज शासन स्वतः भरणार आहे. यामुळे महिलांना केवळ कर्जाची मूळ रक्कम परत करायची आहे, ज्यामुळे त्यांच्यावरील आर्थिक भार कमी होईल आणि त्यांना आपला व्यवसाय यशस्वीपणे चालवता येईल.
women new scheme योजनेचे उद्दीष्ट
या योजनेचा मुख्य उद्देश महिलांना आर्थिकदृष्ट्या आत्मनिर्भर बनवणे हा आहे. पर्यटन स्थळांच्या आसपास होमस्टे, हॉटेल्स, रेस्टॉरंट्स किंवा टूर अँड ट्रॅव्हल्स एजन्सीसारखे व्यवसाय सुरू करण्यासाठी महिलांना प्रोत्साहन देणे, हा देखील या योजनेचा एक महत्त्वाचा भाग आहे.
योजनेचे प्रमुख वैशिष्ट्ये Aai Karj Yojana 2025
- व्याज परतावा: महिलांनी मान्यताप्राप्त बँकांकडून घेतलेल्या १५ लाख रुपयांपर्यंतच्या कर्जावरील व्याज शासन संबंधित महिलेच्या बँक खात्यात जमा करते.
- व्याज परताव्याची मर्यादा: कर्जाची पूर्ण परतफेड होईपर्यंत किंवा ७ वर्षांच्या कालावधीपर्यंत किंवा जास्तीत जास्त ४.५० लाख रुपये व्याजाची रक्कम पूर्ण होईपर्यंत, यापैकी जी अट आधी पूर्ण होईल तोपर्यंत दरमहा व्याज जमा केले जाते. व्याजाची रक्कम १२% च्या मर्यादेत बँकेत जमा केली जाते.
- विमा संरक्षण: पर्यटन संचालनालयाकडे नोंदणीकृत पर्यटन व्यवसायात कार्यरत असलेल्या महिला सहल मार्गदर्शक, टूर ऑपरेटर आणि इतर महिला कर्मचाऱ्यांना केंद्र किंवा राज्य शासनाच्या विमा योजनेत सहभागी करून त्यांचा वार्षिक विमा हप्ता पहिली पाच वर्षे शासनामार्फत भरला जातो.
पात्रतेच्या अटी Aai Karj Yojana 2025
आई कर्ज योजनेचा लाभ घेण्यासाठी खालील प्रमुख अटी पूर्ण करणे आवश्यक आहे:
- रहिवासी: अर्जदार महिला महाराष्ट्राची रहिवासी असावी.
- आधार लिंक बँक खाते: लाभार्थ्याचे बँक खाते आधार कार्डशी लिंक केलेले असावे.
- व्यवसायाची मालकी आणि संचालन: पर्यटन व्यवसाय महिलेच्या मालकीचा आणि तिच्याद्वारेच चालवला जात असावा.
- कर्मचारी रचना: हॉटेल, रेस्टॉरंट किंवा टूर अँड ट्रॅव्हल्स एजन्सीमध्ये ५०% व्यवस्थापकीय आणि इतर कर्मचारी महिला असणे आवश्यक आहे.
- व्यवसाय नोंदणी: पर्यटन व्यवसाय पर्यटन संचालनालयाकडे नोंदणीकृत असावा.
- परवानग्या: पर्यटन व्यवसायासाठी आवश्यक असलेल्या सर्व परवानग्या असणे बंधनकारक आहे.
- कर्जाचे हफ्ते नियमित भरणे: कर्जाचे हफ्ते वेळेत भरणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
या योजनेअंतर्गत करता येणारे व्यवसाय
आई कर्ज योजनेअंतर्गत पर्यटन व्यवसायाशी संबंधित खालील उद्योगांसाठी लाभ घेता येतो:
- होम स्टे, लॉज, रिसॉर्ट, निवास व न्याहारी (Bed & Breakfast) सुविधा.
- हॉटेल, उपहारगृह (रेस्टॉरंट), फास्ट फूड, बेकरी, महिला कॉमन किचन.
- टूर अँड ट्रॅव्हल एजन्सी, ट्रान्सपोर्ट (वाहतूक), गाईडिंग (मार्गदर्शक), क्रूझ सेवा.
- साहसी पर्यटन (जल, थरार, गिरिभ्रमण).
- आदिवासी, निसर्ग, कृषी पर्यटन प्रकल्प.
- आयुर्वेद व योगा आधारित वेलनेस सेंटर.
- हस्तकला विक्री केंद्र, स्मरणिका दुकाने (Souvenir Shops).
- कॅरव्हॅन, हाऊस बोट, टेंट, ट्री हाऊस, पॉड्स (छोटे निवासस्थान).
- महिलांनी चालवलेले कॅफे, पर्यटन माहिती केंद्रे, टुरिस्ट हेल्प डेस्क इत्यादी.
आवश्यक कागदपत्रे
अर्ज करताना खालील कागदपत्रे आवश्यक आहेत:
- आधार कार्ड / पासपोर्ट / मतदार ओळखपत्र.
- व्यवसाय नोंदणी पुरावा (वीज बिल / दूरध्वनी बिल / महाराष्ट्र दुकाने व आस्थापना नोंदणी प्रमाणपत्र).
- व्यवसाय मालकीचे प्रतिज्ञापत्र (₹१०० च्या स्टॅम्प पेपरवर).
- पॅन कार्ड.
- जीएसटी क्रमांक (गरजेनुसार).
- अन्न व औषध परवाना (खाद्य व्यवसायांसाठी).
- रद्द केलेला धनादेश (Cancelled Cheque).
- प्रकल्प संकल्पना (व्यवसायाबद्दल ५०० शब्दांमध्ये माहिती).
- ₹५० चलनाची प्रिंट (https://gras.mahakosh.gov.in/ या पोर्टलवरून भरलेली).
- https://nidhi.tourism.gov.in/ या पोर्टलवर नोंदणीचे पुरावे (उपलब्ध असल्यास).
अर्ज कसा करावा?
या योजनेसाठी अर्ज ऑफलाइन किंवा ऑनलाइन पद्धतीने करता येतो.
१. LOI (Letter of Intent) मिळवणे: महिला अर्जदाराने विहित नमुन्यात अर्ज सादर केल्यानंतर, पर्यटन संचालनालयाकडून त्यांना ‘पात्रता प्रमाणपत्र’ (Letter of Intent – LOI) दिले जाते.
२. बँकेत कर्ज अर्ज: हे LOI पत्र घेऊन अर्जदाराने मान्यताप्राप्त बँकेत कर्जासाठी अर्ज करायचा आहे. हे पत्र मिळाल्याने बँकेकडून कर्ज मिळणे सोपे होते.
महत्वाचे: बँकेत कर्ज मिळवून देण्यासाठी सक्रिय असलेल्या दलालांपासून महिलांनी सावध राहावे. फसगणुकीची शक्यता टाळण्यासाठी थेट बँकेत किंवा पर्यटन विभागाच्या अधिकाऱ्यांशी संपर्क साधावा.
‘आई कर्ज योजना २०२५’ ही महाराष्ट्रातील महिलांसाठी पर्यटन व्यवसायात स्वतःची ओळख निर्माण करण्याची एक ऐतिहासिक संधी आहे. बिनव्याजी कर्ज, विमा सुविधा आणि शासनाचे पाठबळ यामुळे महिलांना आपला व्यवसाय अधिक मजबूत करता येईल. जर तुम्ही पर्यटन क्षेत्राशी संबंधित कोणताही व्यवसाय सुरू करू इच्छित असाल, तर आजच या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी अर्ज करा आणि आत्मनिर्भरतेच्या दिशेने पहिले पाऊल टाका.
या योजनेबद्दल अधिक माहिती हवी असल्यास, तुम्ही पर्यटन विभागाशी संपर्क साधू शकता.
