e pik pahani Update महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी एक महत्त्वाची आणि सोयीस्कर बातमी आहे. शासनाच्या महसूल विभागाने सुरू केलेला ई-पीक पाहणी प्रकल्प आता नव्या व्हर्जनसह पुन्हा एकदा सुरू झाला आहे. या अद्ययावत प्रणालीमुळे शेतकरी आता स्वतःच्या मोबाईल फोनवरून त्यांच्या शेतातील खरीप पिकांची नोंदणी करू शकतात. ही प्रक्रिया १ ऑगस्ट २०२५ पासून सुरू झाली असून, १४ सप्टेंबर २०२५ पर्यंत चालणार आहे. त्यामुळे, सर्व शेतकऱ्यांनी या मुदतीत आपली पीक पाहणी पूर्ण करणे आवश्यक आहे.e pik pahani Update
ई-पीक पाहणी म्हणजे काय?
ई-पीक पाहणी म्हणजे आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून शेतातील पिकांची नोंदणी करण्याची प्रक्रिया. या प्रणालीमुळे ७/१२ उताऱ्यावर पिकांची नोंद करणे अधिक सोपे झाले आहे. यापूर्वी, पीक पाहणीसाठी अनेकदा सरकारी अधिकाऱ्यांवर अवलंबून राहावे लागत असे, ज्यामुळे वेळ आणि श्रम दोन्ही वाया जात होते. पण, आता शेतकऱ्यांनी स्वतःच त्यांच्या स्मार्टफोनमधील ‘ई-पीक पाहणी DCS’ (डिजिटल क्रॉप सर्वे) ॲपद्वारे ही नोंदणी करण्याची सोय उपलब्ध करून दिली आहे. यामुळे नोंदणीची प्रक्रिया अधिक पारदर्शक आणि अचूक झाली आहे.
केंद्र सरकारच्या सूचनेनुसार, या प्रकल्पात अनेक सुधारणा करण्यात आल्या आहेत. रब्बी हंगाम २०२४ पासूनच ही डिजिटल क्रॉप सर्वे प्रणाली संपूर्ण राज्यात लागू करण्यात आली आहे. या प्रणालीमध्ये पिकांची माहिती थेट ॲपद्वारे अपलोड होते, ज्यामुळे डेटाची अचूकता वाढते. तसेच, ही माहिती थेट शासकीय प्रणालीमध्ये नोंदवली जाते, ज्यामुळे सरकारी योजनांचा लाभ घेताना किंवा पीक नुकसानीचा सर्वे करताना शेतकऱ्यांच्या नोंदींची पडताळणी करणे सोपे होते.e pik pahani Update
नवीन ॲप व्हर्जन आणि नोंदणी प्रक्रिया
सध्या खरीप हंगामातील पीक पाहणीसाठी, ‘ई-पीक पाहणी DCS’ मोबाईल ॲपचे व्हर्जन 4.0.0 गुगल प्ले स्टोअरवर उपलब्ध आहे. ज्या शेतकऱ्यांनी हे ॲप आधीच इन्स्टॉल केले आहे, त्यांनी ते अपडेट करणे आवश्यक आहे. नवीन व्हर्जनमध्ये काही सुधारणा करण्यात आल्या आहेत, ज्यामुळे ॲप वापरणे अधिक सोपे आणि प्रभावी झाले आहे.e pik pahani Update
पीक पाहणीची ही प्रक्रिया दोन टप्प्यांत विभागली आहे:
- शेतकरी स्तरावरील पीक पाहणी: ही प्रक्रिया १ ऑगस्ट २०२५ ते १४ सप्टेंबर २०२५ या कालावधीत चालणार आहे. यामध्ये, शेतकरी स्वतःच्या मोबाईलद्वारे त्यांच्या शेतातील पिकांचे फोटो घेऊन ॲपमध्ये अपलोड करू शकतात. यामध्ये, पिकाचे नाव, प्रकार आणि लागवडीची माहिती दिली जाते.
- सहाय्यक स्तरावरील पीक पाहणी: ही प्रक्रिया १५ सप्टेंबर २०२५ ते २९ ऑक्टोबर २०२५ या कालावधीत राबविण्यात येणार आहे. या टप्प्यात, जर एखाद्या शेतकऱ्याला पीक पाहणी करणे शक्य झाले नाही, तर गावासाठी नेमलेले सहाय्यक त्यांची मदत करतील. मात्र, शेतकऱ्यांनी स्वतःहून ही प्रक्रिया पूर्ण करावी, असे शासनाने आवाहन केले आहे, जेणेकरून वेळेची बचत होईल आणि नोंदणी अचूक होईल.e pik pahani Update
पीक पाहणी का महत्त्वाची आहे?
पीक पाहणी करणे शेतकऱ्यांसाठी अनेक दृष्टीने फायदेशीर आहे. या नोंदीमुळे:
- पीक विमा: पीक विम्याचा लाभ घेताना या नोंदी अत्यंत महत्त्वाच्या ठरतात.
- सरकारी योजना: अनेक सरकारी योजना आणि अनुदाने थेट पिकांच्या नोंदीवर अवलंबून असतात.
- नुकसान भरपाई: अतिवृष्टी, दुष्काळ किंवा इतर नैसर्गिक आपत्तीमुळे पिकांचे नुकसान झाल्यास, या नोंदीनुसार नुकसान भरपाई निश्चित केली जाते.
- बँक कर्ज: शेतीसाठी कर्ज घेताना ७/१२ वरील पिकांची नोंदणी तपासली जाते.
त्यामुळे, प्रत्येक शेतकऱ्याने खरीप हंगामातील पिकांची नोंदणी वेळेत करणे आवश्यक आहे. यामुळे त्यांना भविष्यात अनेक अडचणींना सामोरे जावे लागणार नाही.
शेतकऱ्यांसाठी मदतीचे हात
जर एखाद्या शेतकऱ्याला ई-पीक पाहणी करताना काही तांत्रिक अडचण आली, तर त्यांनी घाबरून जाण्याची गरज नाही. शासनाने प्रत्येक गावासाठी पीक पाहणी सहाय्यक नेमले आहेत. हे सहाय्यक १ ऑगस्टपासूनच शेतकऱ्यांच्या मदतीसाठी उपलब्ध असतील. त्यांच्याकडून योग्य मार्गदर्शन घेऊन शेतकरी त्यांच्या समस्यांचे निराकरण करू शकतात.
थोडक्यात, ई-पीक पाहणी प्रकल्प हा शेतकऱ्यांच्या सोयीसाठी तयार केलेला एक महत्त्वाचा उपक्रम आहे. डिजिटल तंत्रज्ञानाचा वापर करून शेतीत क्रांती घडवून आणण्याचा हा एक प्रयत्न आहे. सर्व शेतकरी बांधवांना आवाहन आहे की, त्यांनी या संधीचा फायदा घेऊन वेळेत आपली पीक पाहणी पूर्ण करावी. या छोट्याशा प्रयत्नाने शेतीत आधुनिकता येईल आणि शासकीय कामकाजात सुलभता येईल.e pik pahani Update
