सांसद आदर्श ग्राम योजना Sansad Adarsh Gram Yojana

सांसद आदर्श ग्राम योजना sansad adarsh gram yojana

Table of Contents

आपण आज या योजनेमध्ये संसद आदर्श ग्राम योजना या योजनेबद्दल माहिती पाहणार आहोत हा एक कार्यक्रम एक गाव विकास कार्यक्रम आहे. ज्याच्या अंतर्गत प्रत्येक खासदार (MP) 2019 पर्यंत तीन गावांमध्ये संस्थात्मक आणि भौतिक पायाभूत सुविधा विकसित करण्यासाठी जबाबदार आहे.

या योजनेमध्ये 2024 पर्यंत पाच ‘आदर्श गावे’किंवा मॉडेल व्हिलेज; संसद आदर्श ग्राम योजनेने 2024 पर्यंत पाच आदर्श व्हावे किंवा आदर्श ग्राम विकास करणे देखील या ग्राम योजनेचा उद्देश ठेवलेला आहे. या कार्यक्रमाचे लक्षय पायाभूत सुविधांच्या विकासापलीकडे आहे. या योजनेमध्ये चांगल्या सुविधा असलेले गाव निर्माण करण्याचा प्रयत्न आहे. या सुविधांमध्ये म्हणजे शिक्षण, ही खूप मोठी सुविधा आहे जेणेकरून मुलांचे भविष्य सुधरेल. आरोग्य सेवा, आणि कौशल्य विकास व इतरांचा समावेश आहे. या सर्व सुविधामुळे गावचा विकास होईल आणि जीवनाचा दर्जा सुधरेल.

संसद आदर्श ग्राम योजना (SAGY) ही एक सरकारी योजना आहे. जी सामाजिक न्याय विभाग अंतर्गत UPSC IAS GS पेपर 2 चा मुख्य भाग आहे आणि GS पेपर 1 चा महत्त्वाचा भाग आहे.

आम्ही तुम्हाला या लेखांमध्ये संसद आदर्श ग्राम योजना उद्दिष्टे, संसद आदर्श ग्राम योजना म्हणजे काय?

पात्रता, संसद आदर्श ग्राम योजना ची मूल्ये या सर्वांची माहिती या योजनेमध्ये पाहणार आहोत हा लेख तुम्ही शेवटपर्यंत वाचवा.

राष्ट्रीय फलोत्पादन अभियान

प्रधानमंत्री किसान संपदा योजना

संसद आदर्श ग्राम योजना (SAGY )म्हणजे काय?

सांसद आदर्श ग्राम योजना sansad adarsh gram yojana

संसद आदर्श ग्राम योजना ही देशाचे प्रंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी 11 ऑक्टोंबर 2024 रोजी सुरू करण्यात आली. या कार्यक्रमाला असेही म्हणतात. संसद आदर्श ग्राम (SAGY)योजनेचे ध्येय म्हणजे आदर्श गाव विकसित करणे हे आहे. या कार्यक्रमाच्या अंतर्गत सामाजिक आणि संस्कृती पायाभूत सुविधावर केंद्रित आहे. या योजनेमध्ये प्रत्येक खासदाराने 2019 पर्यंत तीन गावाच्या संस्थात्मक आणि भौतिक पायाभूत सुविधाचा विकास करणे आवश्यक आहे. गावाच्या 2019 पर्यंत तीन आदर्श गावे विकसित करणे हा संसद आदर्श ग्राम योजनेचा उद्देश आहे

संसद आदर्श ग्राम योजना चे ध्येय

या कार्यक्रमात मार्च 2019 पर्यंत ती आदर्श गावांचा विकास करण्याचे उद्दिष्ट ठेवण्यात आलेली आहे, त्यापैकी एक गाव हे 2016 पर्यंत करायचा आहे. त्यानंतर 2024 पर्यंत अशी पाच आदर्श गावे ( प्रत्येकी वर्षी एक) निवडून विकसित करण्याची योजना आहे.

संसद आदर्श ग्राम योजनेसाठी पात्रता

संसद आदर्श ग्राम योजना मूलभूत एकक ग्रामपंचायत असावी.
खासदारांनी त्यांचे स्वतःचे किंवा त्यांच्या बायकोचे गाव वगळता देशातील कोणतेही जिल्ह्यातून योग्य ग्रामपंचायत निवड करावी.
मतदारसंघातली ग्रामपंचायत निवडणे लोकसभा खासदारांनी आवश्यक आहे.
खासदारांनी राज्यसभेच्या राज्यातील एखाद्या जिल्ह्यातून ग्रामपंचायतीची निवड करणे आवश्यक आहे.
खासदारांनी निवडलेल्या ग्रामपंचायती, ज्याचा कार्यकाळ संपला आहे, त्या देखील संसद आदर्श ग्राम योजना चा भाग राहील, उपक्रम सुरू झाले की नाही याची परवा न करता. नवनिर्वाचित खासदार 2019 पर्यंत त्याच्या पसंतीची एक आणि आणखी दोन ग्रामपंचायत निवडू शकतात.
3000-5000 सपाट भागात गावाची लोकसंख्या आवश्यक आहे, तर आदिवासी, डोंगराळ आणि आव्हानात्मक प्रदेशात 1000-3000 रहिवासी असावेत. हा आकार नसलेल्या जिल्ह्यांमध्ये अंदाजे लोकसंख्या असलेली पंचायत स्वीकार्य आहे.
खासदाराने ताबडतोब एक ग्रामपंचायत निवडावी आणि भविष्यातील सहभागासाठी आणखी दोन ग्रामपंचायतीची निवड करावी.

योजनेसाठी निधीची तरतूद

उद्योगाकडून मिळालेला सी एस आर निधी.
MPLAD योजनेतून निधी येथे वापरता येऊ शकतो .

या योजनेची अंमलबजावणी कोण करते?

केंद्र सरकारचे ग्रामीण विकास मंत्रालय योजनेचे नोडल एजन्सी म्हणून काम पाहतात
परिणाम आणि दीर्घकालीन व्यवहारीक लक्ष केंद्रित करणे.
राज्यामध्ये सचिवाच्या अध्यक्षतेखाली एक समिती देखरेख करते (Empowerd Committee)
जिल्ह्याच्या ठिकाणी जिल्हा अधिकारी लक्ष ठेवून असतात नोडल ऑफिसर म्हणून काम करतात.

वैशिष्ट्ये

ग्रामीण भागातील लोकांना गरीबीतुन बाहेर काढणे
महिलांचा निर्णयामध्ये सहभाग वाढविणे
गावाचा सामाजिक आर्थिक मानवी असा सर्वकष विकास करणे हे या योजनेचे वैशिष्ट्य आहे
इ – गव्हर्नन्स ला चालना देणे. हे या योजनेचे वैशिष्ट्य आहे

संसद आदर्श ग्राम योजनेची उद्दिष्टे

ग्रामपंचायतिच्या सर्वांगीण विकासाला ओळखल्या गेलेल्या चालना देणारी प्रक्रिया आहे
SAGY च्या माध्यमातून लोकसंख्येच्या सर्व घटकांचे जीवनमान आणि जीवनमानाचा दर्जा सुधारणे.
उपजीविकेच्या उत्तम संधी
विषमता कमी केली
अधिकाराने हक्कांमध्ये प्रवेश
सामाजिक भांडवल समृद्ध केले
मूलभूत सुविधा सुधारल्या
प्रशिक्षण ग्रामपंचायतीने देण्यासाठी स्थानिक विकासाच्या शाळा म्हणून ओळखल्या गेलेल्या आदर्श ग्रामाचे पालन पोषण करणे.

संसद आदर्श ग्राम योजना ची कार्यशील संस्था आणि कार्य

दोन राष्ट्रीय समित्या, एक ग्रामीण विकास मंत्री आणि दुसरी ग्रामीण विकास सचिव यांच्या नेतृत्वाखाली
योजनेचा विकास ,नियोजन या सर्वावर लक्ष ठेवले जात आहे
जिल्हाधिकारी

बेसलाईन सर्वोक्षण आयोजित करणे.

योजनेच्या मानसिक प्रगतीचा आढावा घेणे आणि तक्रारीचे निवारण सुनिश्चित करणे.

ग्रामपंचायत

योजनेची अंमलबजावणी
योजनेत लोकांचा सहभाग सुनिश्चित करणे आणि गावातील सामान्य गरजा ओळखणे.

खासदार

आदर्श ग्राम ओळखणे आणि नियोजन प्रक्रिया सुलभ करणे.
या योजनेवर देखरेख करणे देखील ते जबाबदार आहे आणि अतिरिक्त निधी जमा करणे.
आदर्श ग्राम योजनेअंतर्गत प्रमुख उपक्रम