sugarcane harvester यंदा ऊस तोडणीमध्ये पहिल्यांदाच मोठ्या प्रमाणावर यंत्रांचा वापर झालेला दिसून येतो. राज्यात एकूण उसाच्या क्षेत्राच्या सुमारे 30 टक्के ऊस तोडणी यंत्रांद्वारे केली जात आहे. विशेषतः पश्चिम महाराष्ट्रात हे प्रमाण 40 टक्क्यांवर पोहोचले आहे. गेल्या वर्षीच्या तुलनेत यंदा बहुतांश साखर कारखान्यांनी यंत्रांवर अधिक भर दिला आहे.
sugarcane harvesterसपाट क्षेत्रांमध्ये यंत्रांची पसंती
ज्या भागात सपाट व मोठ्या क्षेत्रामध्ये ऊस लागवड केली जाते, तिथे यंत्रांद्वारे ऊस तोडणी करण्याला प्राधान्य दिले जात आहे. अनेक साखर कारखान्यांनी ऊस यंत्रांची क्षमता वाढवली आहे. “जर गाळप क्षमतेनुसार काम करायचे असेल, तर यंत्रांशिवाय पर्याय नाही,” असे कारखाना प्रतिनिधींनी सांगितले आहे.
वेळ वाचवण्यासाठी यंत्रांची भूमिका
sugarcane harvester निवडणुकांमुळे हंगाम उशिरा सुरू झाला, तरी यंत्रांच्या वापरामुळे तोडणीची गती वाढली आहे. एका दिवसात 150 ते 200 टन ऊस तोडण्याची क्षमता असल्यामुळे गाळप प्रक्रियेत वेळेची बचत होत आहे. त्यामुळे यंत्रांद्वारे तोडणी केलेला ऊस वाहून नेणारी वाहने मोठ्या प्रमाणावर दिसत आहेत.
कोल्हापूर व मराठवाड्यातील यंत्रांचा वाढता वापर
sugarcane harvester कोल्हापूर जिल्ह्यात यंदा पहिल्यांदाच 200 हून अधिक यंत्रे ऊस तोडणीसाठी वापरली जात आहेत. पश्चिम महाराष्ट्रातील बहुतांश कारखान्यांकडे यंदा 10 ते 70 यंत्रे उपलब्ध आहेत. मराठवाड्यातील काही कारखान्यांनी यंत्रांच्या वापराचे प्रमाण 50 टक्क्यांहून अधिक वाढवले आहे.
ऊस शिल्लक राहण्याची समस्या नाही
उशिरा हंगाम सुरू झाल्यामुळे ऊस वेळेत तोडला जाणार नाही, अशी भीती होती. मात्र, यंत्रांच्या वापरामुळे ही समस्या सुटली आहे. सध्या तरी ऊस शिल्लक राहण्याचा धोका दिसत नाही, असे साखर कारखानदारांनी सांगितले आहे.
शेतकऱ्यांचा यंत्रांना सकारात्मक प्रतिसाद
यंत्रांद्वारे ऊस तोडणी केल्यामुळे शेतकऱ्यांचे पुढील पिकांसाठी रान लवकर मोकळे होते. जरी यंत्रांमुळे ऊसाचा चारा मिळत नसला, तरी शेतकरी यंत्रांना प्राधान्य देत आहेत. “चाऱ्यापेक्षा वेळेवर तोडणी महत्त्वाची आहे,” असे साखर उद्योगांकडून सांगण्यात आले.
खुशाली सक्तीची समस्या
मराठवाड्यातील काही कारखान्यांनी संपूर्ण ऊस यंत्रांद्वारे तोडण्याचा निर्णय घेतला आहे. मात्र, यंत्रांनी तोडणी करत असतानाही खुशाली सक्तीने वसूल करण्याचे प्रकार सुरूच आहेत. कारखानदारांनी अशा प्रकारांना विरोध केला असून, काही कारखान्यांनी कारवाईचा इशारा दिला आहे.
मजुरांच्या ऐवजी यंत्रांवर विश्वास
मजुरांच्या कमतरतेमुळे अनेक कारखान्यांना मोठा आर्थिक तोटा सहन करावा लागतो. ऐनवेळी मजूर न आल्यामुळे तोडणीचे नियोजन विस्कळीत होते. यंदा अशा अडचणी टाळण्यासाठी मोठ्या कारखान्यांसोबतच लहान कारखान्यांनीही यंत्रांवर विश्वास ठेवला आहे. यंत्रांमुळे ऊस तोडणीची गती वाढत असल्याचे दिसून येते.